Većina mojih kolega biografiju stvaraoca za njegov stvaralački i istraživački rad ne smatra relevantnom, ali naše iskustvo s proučavanjem djela pisaca i naučnika, nudi drugačiji zaključak – stvaralac svakom svojom novom knjigom upotpunjava svoju biografiju. Tako se svojevremeno, tražeći objašnjenja za stavove u romanu „Doktor Živago”, ovjenčanom prestižnom „Nobelovom nagradom”, koja je izazvala neočekivane, nepotrebne i štetne reakcije, i demonstraciju neznanja, neukusa i ideološke isključivosti i zaslijepljenosti, ispovijedao Boris Pasternak.
Mihail Bahtin, pak, iako i sam čedo strukturalizma, suprotstavio se depersonalizaciji stvaralaštva i stavom da se vjerodostojna vrijednost stvaralaštva može procijeniti samo u kontekstu vremena u kome je nastala, da ne može biti djela ako nema njegovog tvorca, da umjetnost, istraživački rad, da cjelokupna ljudska aktivnost ne lebdi utvarno u praznom prostoru van vremena, bez korijena i porijekla. Možda u tome leži dio našeg očekivanog zadovoljstva što smo u liku i djelu Nine Ivanovne, rođene u braku vojnog publiciste pukovnika Ivana Aleksandroviča Hitrova i bibliotekarke Elizavete Ivanovne pronašli toliko blagotvornih i blagorodnih nanosa prošlosti, što smo u njenoj naučnoj i spisateljskoj aktivnosti prepoznali nastavak tradicije, rođačke topline i svestrane saradnje. Poslije upoznavanja s istrajnim i mukotrpnim radom ruskih konzula na zadacima oslobođenja Crne Gore od Turske i njihovog razgraničenja u XIX vijeku, poslije Bitke na Grahovcu i formiranja komisija (jedne na terenu s čovjekom rođenim na slovenskom jugu, u Velesu, Konstantinom Petkovičem na čelu, i druge u Istanbulu, kojom je predsjedavao ruski poslanik u tom gradu), Nina Hitrova je shvatila i zainteresovala se za širinu i štedrost ruskih careva. Ali i za samu Crnu Goru u koju su, pored ruskih zlatnika, stizali i sveštenici, učitelji, oficiri. Iz Crne Gore na poklonjenje odlazili su učitelji nautike, moreplovci, monasi, pa i same vladike na rukopoloženje. Koliko god se čovjek trudio da, u ovom neveselom trenutku kojim se odgovara na izazov smrti Nine Hitrove, zaobiđe politika i neoliberalističko klanjanje pred novcem kao gospodarem, ne može se iznevjeriti tužna realnost – danas se ništa ne daje na poklon, najmanje novac, a ako neko pristane na uzimanje takozvane pomoći, mora znati da je zadužio svoju glavu... Nina Ivanovna Hitrova, je, dakle, potekla iz te tradicije, od oca naslijedila energiju, upornost i širinu stvaralačkog i istraživačkog zamaha, a od majke minucioznost bibliotekara; voljela je ono što je radila i Crnoj Gori posvetila svoj naučni opus i ... svoj život.
Hitrova se bavila vrlo konkretnim pitanjima, a iza sebe je ostavila za Crnu Goru veoma značajno naučno djelo i pribavila kopije dokumentacije relevantne za proučavanje pošlosti Crne Gore. Time je obogatila fond Istorijskog instituta Crne Gore.
Rodila se 25. januara 1925. u Voronježu. Porodica se 1933. preselila u Moskvu u kojoj je završila osam razreda škole, a deveti 1941, za vrijeme Drugog svjetskog rata, u Šadrinsku, u Sverdlovskoj oblasti. U Moskvu se vratila već 1942, gdje je upisala pripremni kurs za upis na visokoškolske studije. Između 1943. i 1945. studirala je na Moskovskom vazduhoplovnom institutu S. Ordžonikidze. U to vrijeme učestvuje i u akcijama civilnog sektora (Radnog fronta), a od 1945. do 1950. studira na Istorijskom fakultetu Moskovskog državnog univerziteta M. V. Lomonosov. Za vrijeme studija bavi se i propagandnim radom, a 1950-1953. završava poslijediplomske studije u Institutu za izučavanje slavistike sa balkanistikom Ruske akademije nauka, i 1955. brani kandidatsku disertaciju „Socijalno-ekonomski razvitak Crne Gore i Ustav iz 1905. godine”. Tokom 1955. dobrovoljno učestvuje u izgradnji univerziteta na Lenjinskim gorama. Za mlađeg naučnog saradnika Instituta slavistike sa balkanistikom (Institut slavjanovedenija RAN), sektor Nova istorija balkanskih država izabrana je 23. maja 1955. Udala se 1960. i iz toga braka ima sina Andreja Genadijeviča Hitrova. U Institut istorije AN SSSR (od 1992. Institut za izučavanje ruske istorije) prešla je 1977, a 1986. odbranila doktorsku disertaciju. Za starijeg naučnog saradnika sektora spoljne politike Rusije u Institutu istorije Akademije nauka birana je 1975. godine. U tom zvanju ostaje do 1992, kada je penzionisana.
Preminula je u Moskvi 30. juna 2015. godine.
Nama su ostale njene knjige i topla sjećanja na srdačne susrete i zahvalnost za pomoć koju nam je, posredstvom prof. dr Andrije Lainovića, pružila pri radu na monografiji „Konstantin Petkovič i Crna Gora”. Objavljeno kao monografija u Makedonskoj knjizi u Skoplju 1987. i kao feljton u Podgorici: Pobjeda, 24. decembar 2003. – 10. januar 2004.
Prof. dr Miroljub M. Stojanović


Uvijek dobrodošla

Tokom svog naučno-istraživačkog rada kao autor, koautor i /ili član redakcionih odbora objavila je 80 radova, među kojima i monografije: Crna Gora u nacionalnooslobodilačkom pokretu na Balkanu i rusko-crnogorski odnosi od pedesetih do sedamdesetih godina devetnaestog vijeka, Moskva, 1979; Rusija i Crna Gora od 1878. do 1908. godine, t. 1-2, Moskva 1993; N. M. Potapov – ruski vojni agent u Crnoj Gori, (član red. kolegijuma, jedan od priređivača i autor komentara) tom 1-2, Moskva-Podgorica, 2003; Petar II Petrović Njegoš i Rusija, Rusko-crnogorski odnosi 1830-1850. Dokumenta (koautor predgovora, član red. kolegijuma, jedan od priređivača i pisac komentara), Moskva, 2013; Vojni novinar pukovnik Ivan Aleksandrovič Hitrov: putevima velikog Otadžbinskog rata..., (Autor uvodnog teksta i jedan od priređivača) Samara, 2015. Veći broj svojih naučnih radova iz oblasti rusko-srpskih i rusko jugoslovenskih odnosa, za koju je bila jedan od rijetkih specijalista, objavila je u beogradskim stručnim časopisima i zbornicima, kojima je, uostalom kao i u Podgorici, uvijek bila dobrodošli saradnik. Za svoj rad dobijala je više nagrada i društvenih i državnih priznanja među kojima i Pobjednik socijalističkog takmičenja i Diplomu u vezi s proslavom dvestapedesetogodišnjice Ruske akademije nauka.